De Noorderparkkamer in Amsterdam

De dakloze Potje wilde vrij zijn. En het liefst onzichtbaar. Een huis en een identiteitskaart waren niet besteed aan deze oorspronkelijke bewoner van het Amsterdamse Noorderpark. Maar sinds Potje één van de officiële bewakers is van de Noorderparkkamer en buurtbewoner Kees hem een boot heeft gegeven om in te wonen, heeft Potje bewust een identiteitskaart op zak. Want nu is hij iemand. Dit verhaal is illustratief voor de manier waarop het culturele paviljoen ‘De Noorderparkkamer’ buurtbewoners, kunstenaars en oorspronkelijke en nieuwe gebruikers van het Noorderpark met elkaar verbindt.

In en rond de Noorderparkkamer (NPK) staan allerlei culturele activiteiten op het programma. Professionele kunstenaars bieden bezoekers gratis toneel- en dansvoorstellingen, concerten, opera’s en andere optredens aan. Ook buurtbewoners zijn actief betrokken bij alle NPK-projecten. Zo werkte een groep vrouwen in het kader van 4 en 5 mei wekenlang aan een herdenkingsmonument van honderden pomponbloemen. Voor hen had dit monument een bijzondere betekenis, omdat deze vrouwen tijdens de oorlog bomen in het Noorderpark moesten kappen. Maar er gebeurt veel meer in het culturele paviljoen. Zo koken bewoners met ingrediënten uit Amsterdam-Noord, maken ze een jurk voor een operazangeres en organiseren ze markten. Weer anderen houden het park schoon en veilig of ondernemen tal van andere activiteiten. Artistiek leider en initiatiefnemer Floor Ziegler: ‘Ruim vier jaar geleden zijn we begonnen als cultureel podium met creatieve professionals uit Amsterdam-Noord. Nu is de Noorderparkkamer de wereld in het klein. Je ziet hier gepensioneerden, allochtonen, ouders met kleine kinderen en zwervers of andere mensen die geen traditioneel leven leiden. In het gewone leven zouden ze niet zo snel met elkaar een kop koffie drinken of activiteiten ondernemen. Hier helpen we ze over blokkades heen te stappen. We nodigen iedereen uit initiatieven te nemen. In de kunst en cultuur vinden ze elkaar.’

Eigen inkomsten
Ziegler – van origine organisator van grensverleggende concerten – kwam op het idee de Noorderparkkamer te starten toen ze in Amsterdam-Noord kwam wonen. Er gebeurde weinig op cultureel gebied, terwijl er wel veel creatieve mensen in dit stadsdeel woonden. Met hen bedacht Ziegler de Noorderparkkamer. De gemeente, die voor het vervallen Noorderpark een nieuw parkontwerp liet maken, zorgde voor elektriciteit, aansluiting op de riolering en subsidie. Woningcorporatie Ymere adopteerde het paviljoen en zorgt voor het onderhoud. Bovendien is Ymere ook de grootste sponsor. ‘Daarmee maken ze onze programma’s in belangrijke mate mogelijk. Daarnaast genereren we eigen inkomsten door de exploitatie.’

Betere integratie
Ymere wilde in één van de buurten rondom het Noorderpark een aantal sociale huurwoningen verkopen om zo nieuwe bewoners te trekken. Pieter de Jong, lid van de Raad van Bestuur: ‘Ons doel is het realiseren van leefbare en gemengde wijken. Mensen met een lager inkomen moeten er graag blijven wonen en mensen die meer hebben te besteden moeten er graag willen wonen. Lange tijd was Noord synoniem voor armoede. De laatste tien jaar is dat aan het veranderen. Steeds meer jonge gezinnen, die in het centrum geen huis kunnen krijgen, zijn geïnteresseerd in dit deel van Amsterdam. Mits het woonklimaat er goed is. Dus als wij huizen willen verkopen, moeten we meer doen dan er alleen voor zorgen dat de woningen er mooi uitzien. Je moet ook zorgen voor aantrekkelijke voorzieningen. Daar is geen standaard recept voor. Elke buurt heeft zijn eigen karakter. In de ene wijk bereik je je doel met nieuwe winkels, in de andere met beter onderwijs. En weer ergens anders, zoals in de buurt rondom het Noorderpark, met sociale en culturele voorzieningen. Ymere heeft vier vestigingen in Amsterdam. Onze mensen kennen de buurten goed. Ze worden ondersteund door de Taskforce Wijkaanpak om een beeld te krijgen van wat er aan de hand is in een wijk en wat we kunnen doen om die buurten te verbeteren. Als Ymere kunnen we slechts speldenprikjes geven. We zijn dus steeds op zoek naar partners, zoals politie, scholen, gemeenten, maatschappelijke instanties en natuurlijk de bewoners zelf. Soms stappen we zelf af op buurtbewoners en helpen we initiatieven van de grond te laten komen. Zo hebben we in een buurt met slecht renderende winkels een aantal panden verbouwd en nieuwe ondernemers binnen gehaald. Dat paste goed bij de mensen en de buurt, maar je loopt altijd risico dat het niet aanslaat als je zelf het initiatief neemt. Daarom kunnen activiteiten beter naar je toekomen, zoals de Noorderparkkamer. Floor Ziegler kende de buurt, wist wat er aan ontbrak en was al aan de slag met de Noorderparkkamer voordat ze bij ons kwam. Dat is goud waard.’

Verder lezen: www.noorderparkkamer.nl

Waardecreatie
Volgens Pieter de Jong, lid van de Raad van Bestuur van woningcorporatie Ymere, is het imago van de buurt rondom de Noorderparkkamer enorm verbeterd. ‘De integratie van oude en nieuwe bewoners in de wijk verloopt nu een stuk beter. En de verkoop van onze huurwoningen gaat goed. De huizen trekken een jonger publiek en dat is precies wat we wilden bereiken: gemengde buurten. De Noorderparkkamer heeft hieraan voor een belangrijk deel bijgedragen.’ Voor De Jong zijn wijkondernemingen geen bedrijven die afgerekend moeten worden op hun omzet. ‘Het feit dat ze zelf de verantwoordelijkheid nemen om de leefbaarheid te verbeteren, is ons net zoveel waard. Ze voegen iets toe aan de wijk. Natuurlijk is het wel goed als wijkondernemingen nadenken over eigen inkomsten. Dat gebeurt ook. De Noorderparkkamer verhuurt vergaderlocaties. En de bar en het terras genereren ook inkomsten.’

Trust
De balans vinden tussen het sociale en zakelijke is best lastig’, zegt artistiek leider van de Noorderparkkamer Floor Ziegler. ‘De activiteiten die we met bewoners doen, kosten veel tijd en energie. Ook omdat we in een soort niemandsland werken, waar de reguliere zorg niet komt omdat ze er niet op ingesteld is. We moeten dus alles zelf doen. Tegelijkertijd willen we minder afhankelijk worden van subsidie. Daar werken we aan. Inmiddels barsten de activiteiten met bewoners uit de voegen van de Noorderparkkamer. Daarom ontwikkelen we nu een zogenoemd “Noorderparktrust”. Er komen nieuwe paviljoens voor buurtondernemers. Denk aan een fietsenmakerij of timmerwerkplaats. Daarvoor moeten de ondernemers huur betalen. De opbrengsten komen ten goede aan de culturele activiteiten in het park. Daarnaast willen we een “trustfonds” instellen, waarin particulieren en bedrijven kunnen participeren. Onlangs hebben we de Vereniging van Ondernemers in Noord voor een lunch uitgenodigd om te overleggen hoe dit het best kan en welke rechtsvorm daarbij het best past. De belangstelling is er. Ik verwacht veel van onze nieuwe trustwerkwijze in Noord.’