Michiel van Willegen, Raadslid Zwolle, ChristenUnie

‘Ik ben Michiel van Willigen en woon in Zwolle waar ik nu drie jaar raadslid ben voor de ChristenUnie, een collegepartij. Ik houd me bezig met de portefeuilles Ruimtelijke ordening, mobiliteit, duurzaamheid en wijkgericht werken. Daarnaast heb ik zeven jaar geleden het initiatief genomen om met een bevriend gezin de auto te delen. Het autodeelgroepje is nu zes gezinnen groot met twee auto’s in de pool. Door ons toedoen schat ik in dat ook zes andere gezinnen de auto zijn gaan delen.

Moeite in het gemeentehuis
In het collegeprogramma van de gemeente Zwolle werd de nodige aandacht besteed aan een terugtrekkende overheid en de rol van burgerinitiatief. Als ik terugkijk op drie jaar raadswerk, zie ik in de raadszaal echter vooral veel aandacht voor voortgang van programma’s, bezuinigingen daarbinnen en de behandeling van inspraakreacties. Wel wordt een burgerinitiatief rondom eigen beheer van openbaar groen gesteund. En wordt een motie aangenomen om braakliggende gronden een tijdelijke bestemming te geven vanuit Zwolse initiatiefnemers. Ik merk dat deze initiatieven veel moeite in het gemeentehuis opleveren omdat ze niet passen bij geprognotiseerde doelstellingen, budgetten en bekende partners in de stad.
Het komt niet ter sprake in de raadszaal, maar als Zwollenaar zie ik in de stad wel kleine en grote initiatieven opbloeien: zelfgeplaatste bankjes, gesponsorde muurschilderingen, een illegaal volkstuintje, eigen collectieven van zonnepanelen, wel of niet commerciële autodeelclubjes, ondernemers die beursvloer- en co-creatiesessies organiseren om nieuwe business te ontdekken.

Bezuinigingen
Wanneer sluiten deze burgerinitiatieven aan bij gemeentelijk beleid? Met name in gesprekken over bezuinigingen. Als raadslid zie ik bezuinigingen soms stiekem als een motivatie om initiatief bij de Zwollenaar neer te leggen. Ik denk aan bezuinigingen op cultuurorganisaties waar vervolgens veel van de zzp-ers wordt verwacht. Terwijl in ons collegeprogramma met name werd uitgesproken dat kwaliteitsverbetering en verbeterde democratische besluitvorming het doel is van het burgerinitiatief.
Mijn autodeel-concept krijgt nu aansluiting bij het gemeentelijk programma “Beter Benutten van de infrastructuur”. Het biedt een oplossing voor parkeerproblematiek in de wijk. Mijn initiatief is opgepikt door een in Zwolle woonachtige, zelf autodelende ambtenaar mobiliteit. Dit komt niet geheel onverwacht. Ik heb hard gewerkt om in de picture te komen, heb daarvoor een duurzaamheidsprijs gewonnen en vervolgens een co-creatiesessie belegd met Greenwish, wijkgenoten en overheden. Mijn mede-autodelers hebben deze energie er niet ingestoken omdat ze de maatschappelijke drive voor de stad niet met mij delen. Nu het initiatief opgeschaald wordt, is gemeentelijke inbreng wel nodig. Dit zal ook bij andere initiatieven in de stad niet anders zijn.

Schaal en taal wijken af
Ik concludeer hiermee dat de schaal en taal die onze gemeente uitspreekt in haar meerjarenplanningen en inkrimpend ambtenarenapparaat vaak afwijkt van de burgerinitiatieven. Sterker nog, de belangen verschillen vaak. Er is heel wat voor nodig voordat burgerinitiatieven onder de aandacht van de raad komen. Een burgerinitiatief komt nu namelijk pas bij de gemeentelijke organisatie onder de aandacht wanneer er publiciteit, geld of toestemming voor nodig is. En vervolgens worden burgerinitiatieven pas relevant voor de gemeenteraad als ze een middel zijn om gemeentelijke doelstellingen te behalen. Burgerinitiatieven zijn geen doel op zich. Daar is veel voor te zeggen, maar daarmee bevorder je dus ook de afzonderlijke speelvelden van gemeente en burger, tenzij de gemeente echt op zoek gaat naar de interactie.

Digitale interactie
Zwolle zoekt nu naar nieuwe vormen van wijkplatforms waarbij het contact tussen burgers en gemeente tot stand kan komen. Ik pleit daarbij voor interactie via de digitale platforms van wijkverenigingen, sportverenigingen, scholen en kerken, maar ook het specifiek volgen van invloedrijke Zwollenaren op Facebook en Twitter. Daar kunnen laagdrempelig en snel contacten worden gelegd. De gemeenteambtenaar is volgens mij pas succesvol als zij deze tijd investeert, en bij voorkeur in de werkplaats woont. Zo niet, dan zul je slechts de reeds opgeschaalde initiatieven en voor de hand liggende kennis uit de maatschappij oppikken. Dit geldt ook andersom: Burgerinitiatieven met een vraag of aanbod zijn sterk afhankelijk van hun vaardigheden om het netwerk aan te spreken.

Uiteindelijk denk ik dat onze gemeente zich nog onvoldoende realiseert dat burgerinitiatieven een essentieel middel zijn is om de eigen programma’s te realiseren, zeker in tijd van bezuinigingen. Spreek dat uit. En ga actief op zoek naar initiatieven in de stad die je dan bij onvoldoende eigen impact actief opschaalt.’