De feiten, voordelen en dilemma’s van coöperaties
De coöperatie is de laatste jaren sterk in populariteit gegroeid. Overal worden coöperaties opgericht op het gebied van duurzame energie, zorg, supermarkten et cetera. Wat is een coöperatie eigenlijk en waarin verschilt de coöperatie van andere organisatievormen?
Definities
Er bestaan verschillende definities van de coöperatie, maar er is steeds een aantal overeenkomsten:
- Het is een zelfstandige organisatie.
- De organisatie voert een onderneming.
- Er is sprake van vrijwillig lidmaatschap.
- De leden zijn eigenaar van het bedrijf.
- De leden hebben zeggenschap over de koers van het bedrijf.
- Leden hebben naast het lidmaatschap een zakelijke relatie met de onderneming.
- De winst gaat naar de leden.
Leden
De leden nemen bij een coöperatie een belangrijke en invloedrijke positie in. Zoals bij een besloten vennootschap of naamloze vennootschap het bedrijf in handen is van de aandeelhouders, zo is de organisatie bij een coöperatie in handen van de leden. Deze leden hebben tegelijkertijd een andere band met de organisatie: zij kunnen de klanten zijn, de werknemers, de leveranciers of een combinatie daarvan.
Soorten coöperaties
Verschil met andere organisatievormen
Waarom kiezen mensen ervoor een coöperatie op te richten en niet een bedrijf, vereniging of stichting? We zetten de belangrijkste verschillen op een rij.
De coöperatie is dus een organisatievorm die valt tussen de vereniging en het bedrijf. De coöperatie heeft zowel een economische als een ideële inslag. De betrokkenheid van leden kan voordeel bieden, maar vergt tegelijkertijd organisatorisch vermogen. Voor het goed functioneren van een coöperatie is het belangrijk dat deze verschillende onderdelen in evenwicht zijn. Een coöperatie met een ideëel doel zonder businesscase of ledenbetrokkenheid heeft weinig kans van slagen.
Dilemma’s en uitdagingen
De coöperatie heeft aan populariteit gewonnen, maar is daarmee geen panacee voor alle problemen. De coöperatie kan een praktische oplossing bieden voor een praktisch probleem, maar heeft zoals iedere organisatievorm haar eigen dilemma’s en uitdagingen. De betrokkenheid van leden kan de uitsluiting van andere mensen betekenen. Schaalvergroting kan economisch noodzakelijk zijn, terwijl dat voor individuele leden niet altijd wenselijk is. Het is belangrijk om ook bij de coöperatie deze inherente en permanente dilemma’s niet uit het oog te verliezen.
