‘Waar is de helpdesk voor de praktijk?’
Natuurlijk gaat het in de doe-democratie vooral om ‘doen’. Maar ondertussen gaat het ‘denken’ door. Gaandeweg wordt kennis ontwikkeld over deze nieuwe topsector. Door initiatiefnemers en sociaal ondernemers, ambtenaren en wetenschappers. Dat kan gaan om praktische ervaringen van een maatschappelijk initiatief, maar ook om theoretische beschouwingen over de veranderingen in onze samenleving. Waar vind je die informatie? Hoe deel je die kennis? Paul Basset en Jan Schrijver hebben ieder een eigen antwoord.
Paul Basset (Kracht in NL) is een van de gangmakers van Kracht in NL.
‘Kennis draait om ervaringen, netwerk en wetenschap delen’
‘De wereld van burgerinitiatieven bruist: er gebeurt van alles. Er vinden zoveel innovaties plaats! Het beste kun je het vergelijken met wildwatervaren. De woeste stroom leidt al die veranderaars - in de overheid, bedrijfsleven en samenleving - met grote snelheid langs onbekende obstakels. Soms bots je tegen een steen of verspert een tak de route. Maar je gaat verder. Je weet dat je de stroom moet volgen, maar wat je tegenkomt is ongewis. Je weet alleen ongeveer waar je uit gaat komen. Soms slaat je bootje om. Dan loopt een initiatief even vast. Dat is het moment dat een “kennisimpuls” van Kracht in NL kan helpen de boot weer om te draaien.
Kennis draait bij ons vooral om ervaringen delen. Hoe je maatschappelijke initiatieven tot een succes maakt haal je namelijk niet uit een boek. Het zijn vaak innovaties. Innoveren doe je vooral door al doende te leren van andere initiatiefnemers en sociaal ondernemers, maar ook van wetenschappers op dit terrein en ambtenaren die bij initiatieven betrokken zijn. Dat is de filosofie van Kracht in NL: we zijn een netwerkplatform. We maken initiatieven zichtbaar en geven ze een gezicht op onze website. Zo brengen we voorlopers bij elkaar. Die ontmoeten anderen, die net zo “gek” zijn als zij en raken aan de praat over hun initiatieven: “waar loop jij tegenaan?”, en “hoe los je dat op?”. De antwoorden op die vragen zijn vaak praktische oplossingen, dikwijls breed toepasbaar. Juist die pareltjes willen we delen.
Vaak beginnen ontmoetingen online: op KrachtinNL.nl of onze LinkedIn-groep.Maar we brengen ook fysiek werelden bij elkaar. Daar is onze Campus (op gericht. Daarin verwijzen we naar bestaande leerprogramma’s en verbinden we met inspirerende powerspeakers. Soms zijn we direct betrokken, zoals bij de RollingStonebijeenkomsten voor communitybuilders, de netwerkdagen Overheidsparticipatie van gemeentelijke participatieprofessionals of het programma Buurtcommunities bij Pakhuis de Zwijger in Amsterdam. Met de Wegwijzer op de Campus denken we met leden van Kracht in NL mee over passende leerprogramma’s en powerspeakers. In de Versnellingsagenda verzamelen we leer- en ontwikkelingsprojecten die sociale innovatie versnellen. Een mooi voorbeeld is de databank Effectieve sociale interventies van MOVISIE.
Op deze manier helpen we initiatieven vooruit. Zo draaien we omgevallen bootjes weer om en helpen we nieuwe bootjes op weg. Waar die rivier in uitmondt? Wij denken dat alle initiatieven samen een nieuwe topsector worden. Een topsector die inzet op eigen kracht, slim combineren en samen doen.’
Jan Schrijver (Universiteit van Amsterdam) is gastonderzoeker aan de Universiteit van Amsterdam. Tot september 2013 was hij beleidsmedewerker bij de directie Burgerschap en Informatiebeleid van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Hij noemt zich ‘verkenner van governance’.
‘Kennis slaan we op in databases’
‘Op een nieuw en complex terrein als de doe-democratie is kennisontwikkeling erg belangrijk, maar ook problematisch. Het is pionieren. Er is nog geen vaste infrastructuur of vocabulaire beschikbaar. Tegelijkertijd is de roep om houvast en inzicht juist groter dan op terreinen waar de paden meer platgetreden zijn. De meest acute behoefte aan kennis betreft praktijken en handelingsperspectieven. Experimenten en actieonderzoek zijn hiervoor de beste vorm. De resultaten worden vervolgens in handreikingen en data- bases opgeslagen, bij talrijke organisaties die als helpdesk voor de praktijk fungeren, zoals de VNG.
Op een iets hoger abstractieniveau ontstaan reflecties over de invloed die de doe-democratie uitoefent op onze systemen: op de samenleving (sociologie), de politiek (politicologie) en het openbaar bestuur (bestuurskunde). Enkele instellingen in ons land zijn hier mee bezig. Denk aan vrijwel alle universiteiten en hogescholen, maar ook kennisinstellingen als MOVISIE, Platform31 en Actiz- Aedes. Om binnen de vele onderzoeken lijnen te kunnen trekken moeten deze instellingen elkaar (blijven) ontmoeten. Binnenlandse Zaken heeft daarom twee bescheiden maar nuttige initiatieven genomen. In de eerste plaats zijn de onderzoekers, die op verwante terreinen bezig zijn, bijeengebracht in een Wetenschappelijk platform. Deze groep komt twee à drie keer per jaar bijeen. Zo weten zij van elkaar waar ze mee bezig zijn.
Daarnaast is de “Kennismakelaar” opgericht, in partnerschap met MOVISIE en Platform31. Deze functie gaat drie jaar lang de beschikbare kennis over de doe-democratie ontsluiten. De makelaar inventariseert de kennisbehoefte van de koplopers in de doe-democratie en gaat bij de wetenschap na wat hier over bekend is. De bedoeling is uiteindelijk om de onderzoeks- en experimenteerprogramma’s te richten op de grootste kennislacunes. In 2015 moet het werk zijn afgerond, maar ook in de tussentijd zal de Kennismakelaar veel van de inzichten teruggeven aan het veld van geïnteresseerden. Zo komen we stap voor stap verder in het vervullen van onze nieuwsgierigheid naar de systeemverandering die we nu beleven.’
